Сайт Мухлисовой Фариды Фаритовны

Татарстан Республикасы

Азнакай шЩ»Щре

2нче муниципаль урта гомуми белем бирЇ мЩктЩбе

“Сугыш турында миЈа китап сййлЩде...”

(укылган ЩсЩргЩ бЩя бирЇ)

 Шмирхан Еники. “Кем —ырлады?” хикЩясе

    Укучы турында мЩгълЇмат:             

                                                      Гыйниятуллина Аделина Назыйр кызы

                                                      Яше: 14 яшь

                                                      Сыйныфы: 7нче Б

                                                      МЩктЩбе: Азнакай шЩ»Щре №2 урта мЩктЩбе                 

                                                 Укытучы: татар теле »Щм ЩдЩбияты  укытучысы:                      

                                                                          Мйхлисова ФЩридЩ ФЩрит кызы

Шмирхан Еники “Кем —ырлады?” хикЩясен 1956нчы елда язган.®зе сугышныЈ ачысын татыган ЩдипнеЈ сугыштан соЈ шундый эчтЩлектЩге хикЩя и—ат итЇе бер дЩ га—Щп тЇгел. ШсЩрдЩ сугыш темасы кЇтЩрелЩ. Язучы, барыннан да элек, сугыш чынбарлыгыныЈ кеше рухында, табигате-холкында чагылышын анализлый »Щм кйндЩлек тормыш вакыйгалары, детальлЩре аша Їз геройларыныЈ эчке дйньясын, характер ЇзенчЩлеклЩрен психологик тйгЩллек белЩн, тЩэсирле итеп ачуга ирешЩ. ХикЩядЩ фронтныЈ Їзен, ату-шартлатуны язучы турыдан-туры сурЩтлЩми, Щмма сугыш чоры икЩнлеге »Щрбер сурЩтлЩЇ чарасыннан кЇренеп тора.  Вакыйга кйзге салкын караЈгылыкта калган —имерек станциядЩ бара. ШсЩрдЩ тЩэсирле итеп офык артындагы кызыл шЩЇлЩ, тынлыкныЈ да Їле икЩнлеге сурЩтлЩнгЩн. Сугыш белЩн янЩшЩдЩ Їлем ййри. Ул кешене туган —иреннЩн, газиз анасыннан, сййгЩн ярыннан, хЩтта туган —ырыннан да аера. Бу ЩсЩр шул ягы белЩн кйчле дЩ, сугыш нихЩтле мЩрхЩмЩтсез, ерткыч булса да, кешенеЈ кЇЈелендЩге мЩхЩббЩтне ЇтерЩ алмый. СййгЩн ярына гына булган мЩхЩббЩт тЇгел, шулай ук туган —иргЩ, газиз анага карата булган хислЩрне дЩ. Шулай да хикЩянеЈ миЈа иЈ ошаган урыны булып егетнеЈ соЈгы минутларында туган телендЩ ишеткЩн —ыры тора. Шлеге —ыр аны туган ягыныЈ гЇзЩл табигате, Щнисе, сййгЩн яры- Та»ирЩсе белЩн очраштыргандай була »Щм аЈа рухи кйч йсти. ИЈ якын кешелЩре, туган —ире белЩн саубуллашу булып тоела аЈа бу —ыр. БЩлки ЇзенеЈ сййгЩн кызы Та»ирЩсе моЈлы итеп —ырлаганга кЇрЩ дЩ, —ыр егетнеЈ Їлем хЩлендЩге аЈын да уята алган! Ачы сугыш кырыннан аерылып, туган якларына таба юл тотканда, мЩрхЩмЩтсез Їлем барыбер егетне ЇзенЩ аласын белеп, язмыш аЈа соЈгы сулышында шушындый очрашу бЇлЩк итЩ. Туган —иренеЈ моЈы, татар —ыры белЩн очрашу! ХикЩядЩ геройлар бик аз. ШлбЩттЩ, кйчле рухы белЩн яралы егет ЇзенЩ тартып тора. Тик шулай да кЇренмичЩ генЩ —ырлаучы Та»ирЩ образы да кЇЈелгЩ нык Їтеп керЩ. Бу образ ЇзенеЈ серлелеге, кыюлыгы (сугышка бит кЇпчелек ир-егетлЩр барган) белЩн дЩ ЇзенчЩлекле. ШсЩрнеЈ теленЩ килгЩндЩ исЩ, бу-  Їзе бер га—Щеп осталык ЇрнЩге! ГеройныЈ кЇЈел серлЩренЩ тирЩн Їтеп керЩ белЇ осталыгы, фикернеЈ фЩлсЩфи Їткенлеге »Щм драматик киеренкелеге, форманыЈ пйхтЩ »Щм —ентекле эшлЩнЇе, тел-сурЩтлЩЇ чараларыныЈ тйрле стилистик буяуларга, образлы фикерлЩЇдЩге милли ЇзенчЩлеклЩргЩ бай булуы — болар Ш. Еники талантыныЈ тйп сыйфатларын тЩшкил итЩлЩр.

Шлеге хикЩяне укыгач, минем кЇз алдыма, иЈ беренче чиратта, сугыш нЩти—ЩсендЩ яу кырларында балалары мЩЈгегЩ ятып калган аналарныЈ яшьле кЇзлЩре,  сййгЩн ярлары белЩн кавыша алмый олы яшькЩ —иткЩн апаларныЈ сабыр ййзлЩре килде. Бйек калЩм остасыныЈ кЇпкырлы таланты алдында баш иям мин.