Сайт Мухлисовой Фариды Фаритовны

 

Тема. Нур ШхмЩдиев. Минем туган кйнем.

Максат:1)ШсЩрнеЈ II бЇлеген сЩнгатьле укырга ййрЩтеп, автор ЩйтЩсе килгЩн фикерне балаларныЈ аЈлауларына ирешЇ;

2) ХалкыбызныЈ бЇлЩк бирЇ гадЩтлЩре белЩн тирЩнрЩк таныштыру;

3) ГаилЩдЩ Щби-бабайлар гореф-гадЩтлЩренЩ таянып мЩрхЩмЩтлелек, бер-береЈЩ ихтирамлылык тЩрбиялЩЇ.

–и»азлау.ЯзучыныЈ портреты, ЩсЩрлЩреннЩн кЇргЩзмЩ, рЩсемнЩр, мультимедиа.

ДШРЕС БАРЫШЫ.

I.АктуальлЩштерЇ.

1. Кереш ЩЈгЩмЩ.

- Укучылар, дЩресебезне “Ата-анаЈ- чын дустыЈ, дусларыЈ юлдашыЈ” дигЩн мЩкаль белЩн башлыйк Щле. Бу мЩкаль нЩрсЩне аЈлата икЩн?

(Щти-ЩнинеЈ кадерен яши-яши генЩ аЈлыйбыз, Щти-Щни безгЩ »Щрдаим ярдЩм итеп килЩ)

-        2008нче ел нинди ел дип игълан ителде?

(2008 ел гаилЩ елы дип игълан ителде)(логотиб кЇрсЩтЇ)

- Бу рЩсемдЩ кемнЩр, нЩрсЩлЩр сурЩтлЩнгЩн?

-РЩсемнеЈ тйп эчтЩлеге нЩрсЩне аЈлата?

-Шйе, халкыбызныЈ тирЩн мЩгънЩле бер мЩкале бар: Тату туганнар таштан койма корганнар.

2. ий эшен тикшерЇ.(яЈа материалны аЈлатырга ЩзерлЩЇ).

- ®ткЩн дЩрестЩ Н.ШхмЩдиевныЈ “Минем туган кйнем” ЩсЩрен ййрЩнЩ башладык. Автор турында кайбер мЩгълЇматлар белЩн таныштык. ХикЩядЩ кайсы вакыт сурЩтлЩнЩ?

  - ХикЩядЩ Бйек Ватан сугышыннан соЈгы еллар сурЩтлЩнЩ.

 - Шдип, ЇзенеЈ нинди Їтенечен белдереп, Щти-Щнисен га—ЩплЩндерЩ?

  - Туган кйнемне ЇткЩрим Щле, - дип, Щти-Щнисен аптырашта калдыра. Ул вакытта авылларда туган кйннЩр ЇткЩрЇ гадЩте булмаган. Сугыштан соЈгы елларда тормыш шактый авыр булган.

 -Шти-Щнисе малайныЈ туган кйнен ЇткЩрергЩ ризалашамы? Шул урынны табып укыгыз.

II.ЯўА БЕЛЕМНШР ФОРМАЛАШТЫРУ.

-        ХЩзер хикЩянеЈ дЩвамы белЩн танышырбыз. Кайбер сЇзлЩрнеЈ мЩгънЩлЩрен ачыклап китик.

1.СЇзлек эше:

КЇшЩЇ-жевать

Мор—а-печь

Таракан катып ЇлЩрлек-салкын

ДЩррЩЇ кузгалып-кинЩт берьюлы кузгалып

Кабырганы саный инде-кыйный иде

2.ХикЩянеЈ дЩвамын “чылбыр” тЩртибендЩ дЩвам итЇ.

3.ЭчтЩлекне аЈлауларын тикшерЇ (сайлап уку):

- Малайларны кЇргЩч, эштЩн арып кергЩн ЩнисенеЈ кЩефе кырыламы? ДЩреслектЩн табып укыгыз Щле.

(Юк. Ул сабырлык кЇрсЩтЩ. Тыныч кына, матур итеп, бик ягымлы тавыш белЩн эндЩшЩ)

-        Малайлар, ШдипнеЈ Щнисе ачуланыр дип, дЩррЩЇ кузгалалар. ХЩтта берсе чыгып ук китЩ. ЛЩкин ана аларны ничек туктатып кала? Шул урынны табып кабат укыйлар. (“Кая барасыз? БЇген улымныЈ туган кйне, хЩзер коймак пешерЩм. Бар , РЩхмЩтулланы да чакыр.”)

-        МалайныЈ куркуы расландымы?

(Юк. Расланмады.) - Шйе, Щти-Щнисе акыллы булып чыга. Сугыштан соЈгы авыр елларда да ата-ана балага игътибарлы булган. МймкинлеклЩре булмаса да, баланы рЩн—етмЩгЩннЩр.

III. БелемнЩрне ныгыту.

 ШсЩрдЩ катнашучыларны барлыйк:(слайдта)

-        Тйп героебыз кем?

-        Шдип.   

-        Шдипне иптЩшлЩре алдында ачуланмыйча, аныЈ дЩрЩ—Щсен кем саклап кала?

-        Шти-Щнисе.

-        КилгЩн кунаклар арасында туган кйндЩ Їзен иЈ дйрес тотучы кем дип уйлыйсыз?

-        ДилЩрЩ.

-        Нинди каршы як бар?

-        Малайлар.

-        ДЩрес. Сез читтЩн кЇзЩтЇчелЩр. Малайларда нинди ялгышлык бар?

-        Уйсыз-нисез туган кйнгЩ килЇ.

-        Ни йчен шулай килеп чыга соЈ?Туган кйннЩрен барысы да ЇткЩреп килгЩнме?

-        Юк. Сугыштан соЈгы авыр елларда туган кйн ЇткЩрЇ бйтенлЩй булмаган.

-        Шйе. Балаларны чакырып якын итЩсе, сыйлыйсы килгЩн малайныЈ.Шнисе кайтканчы малай нинди ярамаган эш эшли?

-        ийдЩ кеше булмагач, ул малайларны Їзе генЩ кунак итЩргЩ уйлый. Шкафтан ачкыч алып сандыкны ача. Аннан Щнисе —ыеп куйган тЩмле ЩйберлЩрне чыгара »Щм дусларын сыйлый.

-        КЇЈелдЩ нинди тйер, нинди яхшы хис бар? Малай Щнисе кайткач нишлЩп кала?

-        БеренчедЩн, курку хисе. ИкенчедЩн, ЩнисенеЈ баланы аЈлавы.

-        ХикЩядЩ нЩрсЩ бигрЩк тЩ ошады?

-        Шти-ЩнисенеЈ аЈлавы »Щм ДилЩрЩнеЈ бЇлЩге.

-        ДимЩк, ике олы бЇлЩк алган ул: Шти-ЩнисенеЈ аЈлавын »Щм ДилЩрЩнеЈ бЇлЩген.

-        АныЈ бЇлЩгенеЈ озын гомерле, мЩгънЩлелеге, зурлыгы ягыннан бу кыз турында нЩрсЩ ЩйтЩ алабыз?

-        Шдип аны хЩзер дЩ саклый. Кулъяулык ул гомер-гомергЩ татар халкында иЈ кадерле бЇлЩк булган. ДилЩрЩ бик мЩгънЩле, оялчан бала. БЇлЩген бирЩ дЩ, чыгып китЩ.

-        ДилЩрЩ дЩ бЇлЩген аны аЈлап, хйрмЩт итеп, бЇлЩк иткЩн. Татар халкында нинди мЩкальлЩр бар икЩн?

-        БЇлЩге кыйммЩт тЇгел, биргЩне кыйммЩт.

-        БЇлЩкнеЈ кечкенЩсе булмый.

-        Кеше биргЩн бЇлЩкне кешегЩ бЇлЩк итмЩ.

-        ЭнЩсе ЇткЩннеЈ – —ебе ЇтЩ, бЇлЩге ЇткЩннеЈ – сЇзе ЇтЩр.

-        ДимЩк, ... безнеЈ ДилЩрЩбез белЩн бЩйлЩп аЈлатыйк...(укучылар аЈлатуы)

-        ШсЩрнеЈ темасы ничек икЩн инде?

-        ГаилЩдЩ гореф-гадЩтлЩргЩ таянып, бер-береЈЩ игътибарлылык тЩрбиялЩЇ.

Y. ийгЩ эш алабыз:

*Кулъяулык бЇлЩк иткЩн кешегЩ характеристика бирергЩ.

*Сорауларга —аваплар ЩзерлЩргЩ.

*ЭчтЩлек буенча рЩсем ясарга »Щм рЩсемеЈне аЈлатырга.

YI. Йомгаклау.

-        Без бЇген дЩрестЩ нЩрсЩгЩ ййрЩндек?

-        (татар халкында элек-электЩн ата-анага хйрмЩт, ихтирам яшЩп килгЩн)

-        БЇгенге дЩреснеЈ эпиграфын искЩ тйшерик Щле:

-        Ата-анаЈ чын дустыЈ, дусларыЈ – юлдашыЈ.

-        Тагын Щлеге мЩкальлЩрне дЩ аЈлатып ЇтсЩк...

-        Тату туганнар таштан койма корганнар.

-        ТуганыЈа авыр сЇз ЩйтмЩ, ййрЩге ЩрнесЩ ят булыр.

-        Ана ййрЩтсЩ- балалар —итез булыр; ата ййрЩтсЩ - акыллы булыр.

-        Ата-ана ййрЩгенеЈ тирЩнлеген балалар белми.

-        Ата-ананы тыЈлаган- адЩм булган, тыЈламаган- ЩрЩм булган.